Diet Sijmons: “Vanaf het moment dat ik het boek ‘De ervaarbare adem’ in handen kreeg, heeft het mij niet meer losgelaten.
De auteur is de Duitse Ilse Middendorf (1910 – 2009). Jarenlang onderzoek naar de praktijk en achtergronden van haar visie
op de adem heeft het begrip ‘innerlijke adem’ voor mij concreet en ervaarbaar gemaakt.
Middendorf beschrijft geen ademtechnieken. Juist niet. Haar aandachtig ‘bewegen op de adem’ nodigt uit om de innerlijke,
onwillekeurige adem te ontmoeten. Een proces, waarin je soms de eenheid van lichaam, geest en ziel kan beleven.
Mij raakt dat in mijn ziel. Heel bijzonder”.
De Ervaarbare adem spreekt de adem aan in zijn holistische werking. In het volgende citaat is de essentie van deze unieke
visie in de woorden van Ilse Middendorf zelf samengevat.
Ilse Middendorf
“Ieder mens is een individu en de adem is net zo persoonlijk als een gezicht of de ledematen. Er zijn ademtherapieën die de adem
doelgericht inzetten om een helende werking op het lichaam te bewerkstelligen, maar De ervaarbare adem gaat een andere weg.
Het ademen moet bewust ervaren worden, maar zonder dat hij door de wil of het denken wordt gestuurd:
Ik laat de adem komen, ik laat hem gaan en wacht tot hij uit zichzelf weer komt”.
Wij mensen verhouden ons de hele dag tot de krachten van de natuur. Daar zijn we ons niet zo van bewust maar als we in beweging zijn, zoeken we positie in de dynamiek tussen hemel en aarde, tussen binnen- en buitenwereld, tussen het ik en de mensen om ons heen. De adem verbindt deze werelden. In contact met hem kun je leren positief gebruik te maken van deze krachten. Ze bieden een ’tegenover’ waaraan je je kunt ontwikkelen.
Als lerares ‘lichamelijke opvoeding’ – zoals gymnastiek in haar tijd werd genoemd – zag Middendorf de adem als bron van de menselijke beweging. In het onderzoek naar die relatie ontstond de ademleer die zij De ervaarbare adem noemde.
Middendorf raakte gefascineerd door de helende werking van de ‘innerlijke’ adem, het fysiologische proces waarbij de zuurstof via het bloed naar de cellen wordt getransponeerd. Dit proces onttrekt zich aan ons bewustzijn maar de werking ervan kunnen we gewaarworden. In haar praktijk ontstonden tal van bewegingsvormen die het beleven van de innerlijke adembeweging mogelijk maken. Ook het ontwikkelen van meer lichaamsbewustzijn door aanraking van het eigen lijf speelt daarbij een belangrijke rol.
In haar empirisch onderzoek naar de nauwe band tussen de innerlijke adem en beweging bouwde Middendorf voort op een traditie die eind 19de eeuw ontstond vanuit een behoefte aan een vrijere omgang met het lichaam enerzijds en een belangstelling voor oosterse mystiek anderzijds. Haar onderzoek leidde in de loop van vele jaren tot het verwoorden van de zogenaamde ademwetmatigheden.
Middendorf’s empirisch onderzoek berustte op persoonlijke ervaringen, van haarzelf en haar cursisten. In die zin is haar ademleer niet wetenschappelijk onderbouwd. Maar zonder weet te hebben van het bestaan van de propriocepsis bijvoorbeeld, zette zij dit zintuig in bij de waarneming van het eigen lichaam. En in haar adembehandeling op de tafel deed ze een beroep op de fascia om de adem in iedere cel te laten doordringen.
Geïnspireerd door haar ademleraar Cornelis Veening (1885-1975) ontwikkelde Middendorf een eigen ‘adembehandeling‘.
Met aanraking en zachte bewegingen wordt de innerlijke adem opgewekt en beleefbaar gemaakt. Daarbij is de behandelaar als het ware een tolk. Vanuit haar/zijn kennis en ervaring vertaalt zij/hij de taal van de adem en laat beleven welke voedende kwaliteiten
de adem heeft.’
Het onderzoek naar de onbewuste, innerlijke, (onwillekeurige) adem vraagt een andere aandacht en omgang met onszelf dan bijv. ademtechnieken die werken met het in- en uitademen (willekeurige, perifere adem. De Ervaarbare adem kent een grote variëteit aan bewegings- en aanrakingsoefeningen waarin je kunt afstemmen op de ‘innerlijke’ adem.
De oefeningen zijn speels en levendig, vaak geïnspireerd op oerbeelden en natuurverschijnselen. Ze hebben nooit een vaste vorm. In de ontmoeting met de adem vind je je eigen expressie in beweging en klank. In het verwoorden van de beleving, krijgen de ademwetmatigheden een persoonlijke betekenis.
Een adembehandeling kan zittend of staand gegeven worden maar meestal ligt de cliënt op buik of rug. De behandelaar zoekt met zijn/haar handen hoe de innerlijke beweeglijkheid levendiger kan worden zodat de adem vrijer kan stromen.
Als de cliënt die adembeweging kan toelaten gaat de adem vrijer stromen en komt hij helder in het bewustzijn.
Als iedere cel mee kan ademen werkt dit bevrijdend, verhelderend, inspirerend. Klachten komen in een ander licht te staan.
De bewegingsvormen die Middendorf heeft ontwikkeld heb ik beschreven tegen de achtergrond van haar ademleer.
Meer dan honderd oefeningen laten je de effecten van de innerlijke adem op lichaam, ziel en geest beleven.
In de toelichting zijn moderne inzichten over de fysiologie van de adem en de anatomie van de beweging verwerkt.
Het boek is geïllustreerd en bevat een link naar een 20-tal video’s.
Bekijk en bestel het boek hier en doe mee met een van de video’s.
De adembehandeling is een unieke vorm om het fenomeen ‘innerlijke’ adem te ervaren. In het werkboek Adem & beweging wordt de adembehandeling niet beschreven.
Wil je er meer over weten?
Lees meer
Een adembehandeling kan ervaren worden bij ademdocenten die daarvoor een specifieke scholing hebben gevolgd.
Lijkt het je wat om je verder in De ervaarbare adem te verdiepen, kijk dan bij ademwerkplaats.
